Frederick North, fifth Earl of Guilford (1766 – 1827)

Βρετανός διανοούμενος και πολιτικός. Ιδρυτής της Ιονίου Ακαδημίας.

Το Αρχείο του Λόρδου Γκίλφορντ (ακραίες χρονολογίες: 1773-1827) κατέχει ξεχωριστή θέση μεταξύ των συλλογών της Αναγνωστικής Εταιρίας. Πρόκειται για ένα μέρος της αλληλογραφίας που διατηρούσε ο ένθερμος φιλέλληνας, οραματιστής και ιδρυτής της Ιονίου Ακαδημίας (το 1824) Λόρδος Γκίλφορντ με πολλές σημαίνουσες προσωπικότητες του ελληνισμού.

Το αρχείο Γκίλφορντ της Αναγνωστικής Εταιρίας ουσιαστικά αποτελεί ένα τμήμα του διασπασμένου προσωπικού αρχείου του λόρδου Γκίλφορντ που βρίσκεται και σε άλλα Αρχεία και Βιβλιοθήκες εντός αλλά κυρίως εκτός Ελλάδος, όπως στο Λονδίνο (British Library, Public Record Office) και στην Οξφόρδη (Bodleian Library).

Η συλλογή της Αναγνωστικής, ταξινομημένη σε δεκατρείς φακέλους, περιλαμβάνει 644 έγγραφα (κυρίως επίσημη και ιδιωτική αλληλογραφία), σε διάφορες γλώσσες: ελληνικά, αγγλικά, γαλλικά, ιταλικά, γερμανικά, ορισμένα είναι λατινικά και κάποια οθωμανικά. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνονται πολλά σημαντικά έγραφα  που αφορούν στην ίδρυση, την λειτουργία και τους καθηγητές της Ιονίου Ακαδημίας.

Σημαντικά είναι, επίσης, και τα έγγραφα (αλληλογραφία, οικονομικά στοιχεία, κατάλογοι κ.λπ.) τα αναφερόμενα στην Φιλόμουσο Εταιρία των Αθηνών (έτος ίδρυσης το 1813) και ειδικότερα στη σχέση του Γκίλφορντ με αυτήν και την δράση των μελών της, όπως του Αλεξάνδρου Λογοθέτη Χωματιανού. Στο ίδιο Αρχείο ανήκουν επίσης τρία κατάστιχα αντιγράφων επιστολών (copia lettere) και τρία τετράδια λογαριασμών.

Ο Γκίλφορντ αλληλογραφούσε με μεγάλο αριθμό συγχρόνων του επιφανών προσωπικοτήτων, πολιτικών και πνευματικών ανδρών Ελλήνων και ξένων, όπως τους Ιωάννη Καποδίστρια, Αδαμάντιο Κοραή, Σπυρίδωνα Τρικούπη, Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη, Ανδρέα Κάλβο, Άνθιμο Γαζή, Γρηγόριο Κωνσταντά, Αθανάσιο Ψαλίδα, Θεόκλητο Φαρμακίδη, Νεόφυτο Βάμβα, Κωνσταντίνο Ασώπιο, Χριστόφορο Φιλητά, Ανδρέα Μουστοξύδη, Κωνσταντίνο Γεροστάθη, τους Γεώργιο, Μιχαήλ και Δημήτριο Σχινά, και άλλους. Από τους ξένους αλληλογράφους του μνημονεύουμε, μεταξύ άλλων, μόνο τον Sir Frederick Adam, Lord High Commissioner of the Ionian Islands, Henry Bathurst, 3rd Earl Bathurst, Secretary of State for War and the Colonies, Frederic Cavendish Ponsoby, Major General.

Το εν λόγω Αρχείο περιήλθε στην Αναγνωστική Εταιρία το 1981, επί προεδρίας Κώστα Νικολάκη-Μούχα, αφού αγοράστηκε σε πλειστηριασμό στο Λονδίνο, με την καθοριστική συνδρομή γενναίων  χορηγιών ελλήνων εφοπλιστών (οικογένεια Βλασσόπουλου, Τρύφων Κέδρος, Γεώργιος Χατζαντωνάκης, Γεώργιος Λεμός, Ιωάννης Χατζηπατέρας). Μαζί αγοράστηκε και τμήμα του αρχείου του ανεψιού και κληρονόμου του Γκίλφορντ, George Augustus Frederick Charles Holroyd, 2nd Earl of Sheffield.

Το Αρχείο του 2nd Earl of Sheffield, περιλαμβάνει 285 έγγραφα των ετών 1826-1836. Έχουν και αυτά ενδιαφέρον, διότι αφορούν -μεταξύ άλλων- στη διαχείριση της σπουδαίας βιβλιοθήκης του λόρδου Γκίλφορντ, την οποία εκείνος είχε δωρίσει στην Ιόνιο Ακαδημία, αλλά μετά τον θάνατό του επεστράφη στη Βρετανία, επειδή η βρετανική Αρμοστεία δεν τήρησε τους όρους της διαθήκης και ο κληρονόμος του Γκίλφορντ διεκδίκησε την επιστροφή της. Κατόπιν η βιβλιοθήκη πωλήθηκε στο Λονδίνο σε διαδοχικές δημοπρασίες. Ωστόσο, μέρος της, που περιλαμβάνει πολύ μεγάλο αριθμό ελληνικών παλαιοτύπων και χειρογράφων, παραμένει στη Βρετανική Βιβλιοθήκη. Το αρχείο Σέφηλντ που εναπόκειται στην Αναγνωστική Εταιρία, δεν έχει μέχρι σήμερα καταλογογραφηθεί αναλυτικά.

Η καταλογογράφηση του αρχείου Γκίλφορντ, έχει γίνει από την κυρία Δάφνη Κυριάκη και εκδόθηκε ένας κατάλογος 182 σελίδων, το 1984: (Κυριάκη, Δάφνη Ι. Δ. (επιμ.), Κερκυραϊκό Αρχείο Guilford: Κατάλογος: Έκτακτο Δελτίο. Κέρκυρα: Αναγνωστική Εταιρία Κερκύρας, 1984).

Πέτρος Βράιλας- Αρμένης (Κέρκυρα 1812 – Λονδίνο 1884)

Φιλόσοφος και πολιτικός. Καθηγητής της Ιονίου Ακαδημίας.

Πρώτος Πρόεδρος της Αναγνωστικής Εταιρίας Κερκύρας

Το αρχείο Βράιλα-Αρμένη συνιστά μέρος του προσωπικού αρχείου του, καθώς και μεταγενέστερα τεκμήρια που τον αφορούν. Περιλαμβάνει έγγραφα σχετικά με τον πολιτικό του βίο -ειδικά την περίοδο που διετέλεσε Υπουργός Εξωτερικών-, επιστολές που απευθύνονται στον ίδιο από διάφορες εξέχουσες προσωπικότητες, αλλά και από φιλικά του πρόσωπα. Επίσης περιλαμβάνει ορισμένες φωτογραφίες και σχετικά δημοσιεύματα.

Το Αρχείο Βράιλα δωρήθηκε από απογόνους της οικογένειας Βράιλα.

Γεώργιος Μαρτινέλης ( Κέρκυρα 1836 – Κέρκυρα 1896)

Ποιητής της Επτανησιακής Σχολής

Το αρχείο Γεωργίου Μαρτινέλη αποτελείται από χειρόγραφα έργα του, κυρίως αδημοσίευτα. Πρόκειται για ποιήματα σε τετράδια, που γράφτηκαν μεταξύ των ετών 1860 – 1886. Στο αρχείο επίσης περιλαμβάνονται δύο μονόφυλλα με νεκρολογίες για τη Ναταλία Μουστοξύδη και τον Guglielmo Scarpa, φωτοτυπίες σχετικές με τον ποιητή κ.α.

Βασίλειος Μυλωνόπουλος

Δικηγόρος, Πρόεδρος Αναγνωστικής Εταιρίας Κερκύρας κατά τα έτη 1889-1897)

Το αρχείο Βασιλείου Μυλωνόπουλου δωρήθηκε από απογόνους του στην Αναγνωστική Εταιρία. Αποτελείται από έξι φακέλους, οι οποίοι περιλαμβάνουν μια σειρά από συμβολαιογραφικές πράξεις, διαχειριστικά και δικαστικά έγγραφα του 19^ου αιώνα.

Το αρχείο Γεροντικού δωρήθηκε από την Μ. Ευεργέτιδα της Αναγνωστικής Εταιρίας κυρία Ελένη Γεροντικού. Αποτελείται από πέντε φακέλους, οι οποίοι περιλαμβάνουν μια σειρά από συμβολαιογραφικές πράξεις, διαχειριστικά και δικαστικά έγγραφα του 19^ου αιώνα, καθώς και επιστολές της οικογένειας Γεροντικού.

Λορέντζος Μαβίλης (Ιθάκη 1860 – Ιωάννινα 1912)

Ποιητής – Γραμματέας της Αναγνωστικής Εταιρίας Κερκύρας

Το αρχείο Μαβίλη αποτελείται από ποικίλα έγγραφα σχετικά με τον μεγάλο πατριώτη-ποιητή. Περιέχονται, μεταξύ άλλων, ο λόγος του Δημητρίου Κοτζονάνου το 1921 κατά τα αποκαλυπτήρια της προτομής του ποιητή,  υλικό προερχόμενο από έκθεση που είχε πραγματοποιηθεί στην Αναγνωστική Εταιρία, φωτογραφίες, φωτοτυπίες χειρογράφων του ποιητή καθώς  κι ένα ποίημα αφιερωμένο στον Μαβίλη, από την ποιητική συλλογή της Αμαλίας Ριβέλλη.

Σπυρίδων Μ. Θεοτόκης (Κέρκυρα 1875 – Κέρκυρα 1940)

Ιστορικός, Διευθυντής του Αρχείου Ιονίου Γερουσίας

Το αρχείο Θεοτόκη συνιστά μέρος από το προσωπικό αρχείο του ίδιου και αποτελείται από τεκμήρια που αφορούν την ιδιωτική του ζωή, αλλά και τεκμήρια με ποικίλη θεματολογία σχετική με την Κέρκυρα.

Αντώνης Τραυλαντώνης (Μεσολόγγι 1867 – Αθήνα 1943)

Εκπαιδευτικός, λογοτέχνης και βιβλιοκριτικός

Το αρχείο Τραυλαντώνη αποτελείται από επτά φακέλους που περιλαμβάνουν πρωτότυπα έργα του ίδιου, όπως χειρόγραφα πεζογραφήματα (τετράδια, δίφυλλα, μονόφυλλα), άρθρα, κριτικά έργα, εκπαιδευτικές εισηγήσεις, διαλέξεις, σημειώσεις και θεατρικά έργα.

Επίσης, στο αρχείο περιλαμβάνονται ένα άρθρο με τίτλο «Το λογοτεχνικό τμήμα των εκπαιδευτικών χρονικών», χειρόγραφες εισηγήσεις, σχέδια, απαντήσεις, προτάσεις επαγγελματικού χαρακτήρα (μάλλον αρχείο αντιγράφων των πρωτότυπων επιστολών), ένα αφιέρωμα για το Γρηγόριο Ξενόπουλο, ένα χειρόγραφο θεατρικό έργο και μια εκπαιδευτική εισήγηση.

Σύντομη περιγραφή του Αρχείου Τραυλαντώνη έχει δημοσιευτεί από την αρχειονόμο – βιβλιοθηκονόμο Άλικη Κατσαρού στο Δελτίο Αναγνωστικής Εταιρίας Κερκύρας τ. 25/2003, σελ. 167-170.

Ειρήνη Δενδρινού (Κέρκυρα 1879 – Κέρκυρα 1974)

Πεζογράφος και ποιήτρια της Επτανησιακής Σχολής

Το αρχείο Ειρήνης Δενδρινού συνιστά μέρος του προσωπικού της αρχείου. Αποτελείται  από οκτώ φακέλους που περιλαμβάνουν ορισμένα χειρόγραφα καθώς και μια σειρά δημοσιευμάτων που έχουν γραφτεί για τη ζωή και το έργο της. Περιλαμβάνει ακόμη έργα που έχει γράψει η ίδια, μέρος της αλληλογραφίας της με εξέχουσες προσωπικότητες, όπως ο λογοτέχνης Ντίνος Θεοτόκης, και άλλα προσωπικά έγγραφα που αφορούν διάφορες δικές της δραστηριότητές της ή μελών της οικογένειάς της.

Γιώργος Κάρτερ (Κέρκυρα 1928 – Αθήνα 2012)

Λογοτέχνης, κριτικός θεάτρου και τηλεόρασης. Δωρητής της Αναγνωστικής Εταιρίας.

Ο Κερκυραϊκής καταγωγής Γιώργος Κάρτερ, προσέφερε ένα μεγάλο τμήμα του οικογενειακού αρχείου Σαμαρτζή / Κάρτερ, που καλύπτει χρονικά τους 19^ο – 20^ο αι. Αποθησαυρίζει μνήμες της εποχής που έζησαν τα μέλη των οικογενειών Σαμαρτζή και Κάρτερ, συμπεριλαμβάνοντας τεκμήρια της σταδιοδρομίας και της δραστηριότητάς τους.

Πρόκειται για οικογενειακά έγγραφα που ξεκινούν από τους τρεις σωζόμενους χειρόγραφους τόμους του γεννήτορα της οικογένειας, Παναγιώτη Σαμαρτζή (1797-1871;), συντάκτη των «Καθημερουσίων Ειδήσεων» δηλαδή των ημερολογιακών του καταγραφών κατά την περίοδο  1854-1871.

Περιέχει ακολούθως τεκμήρια που αφορούν στον εκ μητρός παππού του δωρητή, γνωστό Κερκυραίο ζωγράφο Γεώργιο Σαμαρτζή (1868-1925), στην μητέρα του, Ίριδα Σαμαρτζή-Κάρτερ (1899-1994), γνωστή καλλιτεχνική persona, στον αδελφό της μητέρας του Σπυρίδωνα Γ. Σαμαρτζή (1897-1984), ναύαρχο του πολεμικού ναυτικού, καθώς και σε μια μικρή συλλογή που αφορά στον ίδιο τον δωρητή, τη δράση του όσον αφορά στην κρατική τηλεόραση (της οποίας υπήρξε από τους ιδρυτικούς παράγοντες), καθώς και την πνευματική του δραστηριότητα ως λόγιου και ποιητή.

Νικόλαος Παπακωστόπουλος (1927 – 2006)

Χημικός, Μέγας Ευεργέτης της Αναγνωστικής Εταιρία

Ο αείμνηστος Νικόλαος Παπακωστόπουλος κληροδότησε με διαθήκη του στην Αναγνωστική Εταιρία την πατρική του οικία, με όλα τα κινητά αντικείμενα, μεταξύ των οποίων και το οικογενειακό του αρχείο.

Το Αρχείο αποτελείται από πέντε φακέλους. Ο πρώτος περιλαμβάνει το προσωπικό αρχείο της μητέρας του Νικολάου, δασκάλας Φούλας Πετσάλη (εξερχόμενη αλληλογραφία, μαθητικά τετράδια και διάφορα έντυπα), ο δεύτερος περιλαμβάνει το αρχείο του πατέρα του, Χαράλαμπου Παπακωστόπουλου (αλληλογραφία, έγγραφα που σχετίζονται με τη δραστηριότητά του ως μέλους του Δ. Σ. του Ωδείου Κέρκυρας, αποκόμματα εφημερίδων, τετράδια οικονομικής διαχείρισης του οίκου του, υπηρεσιακά έγγραφα της σταδιοδρομίας του ως μόνιμος ανώτερος αξιωματικός της Αστυνομίας), ο τρίτος φάκελος περιλαμβάνει το αρχείο του ίδιου του Νικολάου (αλληλογραφία, διάφορα υπηρεσιακά έγγραφα, κατάστιχα οικονομικής διαχείρισης), ο τέταρτος και πέμπτος φάκελος περιλαμβάνουν φωτογραφίες και καρτ ποστάλ.

Αλίκη Παδοβά (Κέρκυρα 1936 – Η.Π.Α. 2011)

Εκπαιδευτικός, Μεγάλη Ευεργέτης της Αναγνωστικής Εταιρίας

Η αείμνηστη Αλίκη Παδοβά υπήρξε Μεγάλη Ευεργέτης της Αναγνωστικής Εταιρίας, καθώς με τη διαθήκη της κατέστησε την Αναγνωστική Εταιρία κύρια κληρονόμο της κινητής και ακίνητης περιουσίας της στην Κέρκυρα. Μεταξύ των άλλων, περιήλθε στην Αναγνωστική Εταιρία και το αρχείο της ίδιας και της οικογένειάς της.

Το αρχείο Παδοβά αποτελείται από δεκατέσσερις φακέλους, οι οποίοι περιλαμβάνουν την εισερχόμενη αλληλογραφία της από συγγενείς και φίλους, υπηρεσιακά έγγραφα (κυρίως από το Υπουργείο Γεωργίας), φυλλάδια Διατροφολογίας και Οικιακής Οικονομίας, αποκόμματα εφημερίδων, έγγραφα και φυλλάδια ποικίλης ύλης (έντυπα, τετράδια με συνταγές), οικογενειακές φωτογραφίες, μια συλλογή γραμματοσήμων Καρτ- Ποστάλ, CD και διάφορα άλλα αντικείμενα.

Βιογραφικό σχεδίασμα της Αλίκης Παδοβά και πληροφορίες για το ως άνω αρχείο έχουν δημοσιευτεί από τον νυν Έφορο Βιβλιοθήκης της Αναγνωστικής Εταιρίας κ. Κώστα Λιντοβόη: Άλικη Παδοβά Δελτίο Αναγνωστικής Εταιρίας Κερκύρας τ. 28 / 2015, σελ. 323-344.

Δημήτρης Ζαβιτζιάνος

Δωρητής της Αναγνωστικής Εταιρίας

Το αρχείο αυτό δημιουργήθηκε από τον Δημήτρη Ζαβιτζιάνο, ο οποίος έζησε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του στον Καναδά. Το δώρισε ο ίδιος στην Αναγνωστική Εταιρία, το 2015.

Ουσιαστικά πρόκειται για συλλογή διαφόρων πληροφοριών και βιογραφικά σημειώματα για αρκετά μέλη της οικογένειας Ζαβιτζιάνου, που καλύπτουν τους δυο τελευταίους αιώνες (19^ο – 20^ο). Περιλαμβάνει επίσης κείμενα με ιστορικά γεγονότα τα οποία σχετίζονται με την οικογένεια, αλληλογραφία μεταξύ των μελών της οικογένειας αλλά και με άτομα από τα οποία ο Δημήτρης Ζαβιτζιάνος προσπαθεί να συλλέξει πληροφορίες, αντίγραφα πιστοποιητικών, εξουσιοδοτήσεων κλπ, όπως και φωτογραφίες, φωτογραφικά αντίγραφα έργων του Μάρκου Ζαβιτζιάνου, εφημερίδες και αποκόμματα εφημερίδων, περιοδικά και κάποια βιβλία όπως «Ο κανονισμός του Παρθεναγωγείου Ζαβιτζιάνου». Οι γλώσσες που εντοπίζονται είναι: ελληνικά, αγγλικά, γαλλικά και ιταλικά.

Βάντα Αλεκτορίδου

Αρχιτέκτων, Προϊσταμένη στο Τμήμα Νεωτέρων Μνημείων του Υπουργείου Πολιτισμού

Το αρχείο της κυρίας Βάντας Αλεκτορίδου, το οποίο προσέφερε η ίδια στην Αναγνωστική Εταιρία, αποτελείται από έξι φακέλους, οι οποίοι περιλαμβάνουν αντίγραφα των αποφάσεων, των ΦΕΚ, των ανακοινώσεων των αποφάσεων, των εισηγήσεων (εκθέσεων αυτοψίας της κας Αλεκτορίδου), των τοπογραφικών, των φωτογραφικών αποτυπώσεων (φωτογραφίες, αρνητικά φωτογραφιών, CD φωτογραφιών) των κτηρίων, που χαρακτηρίστηκαν από το Υπ. Πολιτισμού ως ιστορικά διατηρητέα μνημεία. Επίσης, περιέχεται η απόφαση ένταξης της παλιάς πόλης της Κέρκυρας στα μνημεία της UNESCO.

Η Ιστορική Επτανησιακή Τεκμηρίωση αποτελεί μια πολύ ενδιαφέρουσα και μεγάλη συλλογή από διάφορα χειρόγραφα, έντυπα, σύμμεικτα αρχειακά τεκμήρια και φωτογραφίες.

Το σύνθετο αυτό αρχειακό υλικό βρίσκεται στο στάδιο της ταξινόμησης.

Κύριος κορμός του εν λόγω αρχείου είναι το Αρχείο Τεκμηρίωσης Πιέρρη- Μούχα:

Ουσιαστικά πρόκειται για μια συστηματική συλλογή ποικίλων εγγράφων (κυρίως αποκομμάτων, ολιγοσέλιδων εντύπων αλλά και αρκετών χειρογράφων) με κοινό χαρακτηριστικό τους το επτανησιακό ενδιαφέρον.

Παράλληλα, το Αρχείο Τεκμηρίωσης Πιέρρη – Μούχα αποτελεί και μια αποδελτίωση και καταγραφή κάθε είδους πληροφοριών σε θεματικά δελτία, με αναφορές σε πρόσωπα, θεσμούς, σωματεία, ιστορικά συμβάντα, και άλλα θέματα που κέντρισαν το ενδιαφέρον των μελετητών.

Η αποδελτίωση βασίστηκε -σε μεγάλο βαθμό- στην Εφημερίδα των Ενωμένων Επαρχιών των Ιονικών Νήσων (1814-1864).

Οι δημιουργοί του πολύτιμου αυτού Αρχείου υπήρξαν αρχικά ο βιβλιόφιλος-συλλέκτης και έφορος βιβλιοθήκης της Δ.Ε. της Αναγνωστικής Εταιρίας, Στέφανος (Νάκης) Πιέρρης και ακολούθως ο πρόεδρος της Αναγνωστικής κατά την περίοδο 1968-1987 Κώστας Νικολάκης-Μούχας.

Το αρχείο αποτελείται από είκοσι τρεις φακέλους, οι οποίοι περιλαμβάνουν κατ’ αλφαβητική σειρά, εκατοντάδες λήμματα, κυρίως στην ελληνική γλώσσα αλλά και στην αγγλική, γαλλική και ιταλική.

Η συλλογή χαρτών και σχεδίων αποτελείται από το «Αρχείο Σχεδίων Κόλλα», που δωρίθηκε από τον αείμνηστο αρχιτέκτονα Ιωάννη Κόλλα, ο οποίος για χρόνια συμμετείχε στη Διοικητική Επιτροπή της Εταιρίας, προσφέροντας πολυτιμότατες υπηρεσίες.

Το εν λόγω Αρχείο περιλαμβάνει ορισμένα σχέδια αναγραφών 18^ου – 19^ου αι., σχέδια των οχυρωματικών έργων της πόλης της Κέρκυρας επί Γάλλων Αυτοκρατορικών (1807-1814), σχέδια των αγγλικών στρατώνων, σχέδια των Παλαιών Ανακτόρων και της Έπαυλης Mon Repos, σχέδια του κτηρίου της Αναγνωστικής Εταιρίας, κάτοψη Παλαιού Φρουρίου, χάρτες της πόλης της Κέρκυρας, αποτυπώσεις και μελέτες για το Φλαγγίνειο, διαφάνειες και άλλα λυτά σχέδια.